Những công việc thường ngày của anh Linh

Cuối tháng 6, thời tiết ở Cà Mau mưa nhiều, đó cũng là lúc những sản vật rừng như ba khía, ốc len,… Rời khỏi hang “tắm mát” và tìm kiếm “bạn tình” để sinh sản, tái tạo lại nguồn lợi dưới tán rừng. Vùng rừng ngập mặn Cà Mau vốn rất nổi tiếng với nhiều sản vật trứ danh được nhiều du khách ưa chuộng mỗi khi đến địa phương tham quan, du lịch. Trải nghiệm hoạt động cùng bà con nông dân vào rừng lội bùn vạch tìm hang ba khía để đặt rập rất thú vị.

Nghề bắt ba khía của người dân vùng rừng ngập mặn Cà Mau đã có từ rất lâu nhưng rất vất vả vì phải lặn lội khắp nơi ở bìa rừng. Vì vậy, theo thời gian để đỡ nhọc công tốn sức, những người thợ rừng đã sáng tạo ra cách dùng rập chuột đặt ở cửa hang để bắt ba khía. Tuy là cách làm mới, sáng tạo nhưng hiệu quả cũng rất cao, được nhiều nông dân chọn để hành nghề. Và nghề bắt ba khía được xem là nghề “hái ra tiền” đối với những người nông dân ven rừng vốn không có nghề nghiệp ổn định.

Bắt ba khía bằng rập chuột được anh Linh áp dụng và mang lại hiệu quả cao

Cơn mưa lất phất những ngày cuối tháng 6, chúng tôi có dịp theo chân “thợ rừng” Trần Văn Linh, ngụ huyện Ngọc Hiển vào rừng đặt rập bắt ba khía. Gọi là “thợ rừng” vì những người này thường xuyên vào rừng săn bắt nhiều loại sản vật có trong rừng tự nhiên để bán cho các vựa thu mua ở địa phương. Họ đi rừng rất chuyên nghiệp nên biết phán đoán mọi phương hướng, chẳng bao giờ sợ lạc. Ăn tại bờ ngủ tại rừng vào buổi ban trưa, với họ còn thường xuyên hơn ở nhà. Có người gắn bó với cuộc sống hằng ngày ở trong rừng từ hàng chục năm qua. Với họ, rừng là máu thịt, là nguồn sống đã cưu mang, nuôi mình.

 Anh Linh nó: “Trời mưa mát mẻ nên ba khía ra khỏi hang tìm kiếm bạn tình giao phối để sinh sản. Mùa này rất dễ bắt được ba khía trứng. Ba khía thường có quanh năm, để bắt được ba khía chất lượng, thịt chắc và nhiều gạch ta nên đi bắt vào lúc tối trời. Còn khi sáng trăng thường thịt ba khía chưa đạt tới độ ngon nhất định nên ít ai đi bắt”. Đồng thời, anh còn cho biết, với những người dân lao động phổ thông thì việc tìm kiếm một công việc có thu nhập cao ở quê là rất khó. Bởi thế, nghề “thợ rừng” vốn được xem là lựa chọn tối ưu của nhiều người dân địa phương.

“Nghề này rất thú vị và chủ động được thời gian. Hôm nào khoẻ, cứ đi rừng là có tiền. Siêng năng thì có thu nhập cao. Hôm nào vô mánh thì kiếm tiền triệu, còn trung bình thì cũng vài ba trăm nghìn. Nói chung, nghề săn ba khía trong rừng tuy cực nhưng sống được. Mình khỏi lệ thuộc vào ai, khi nào mệt thì mình nghỉ ít hôm”, ông Linh cho biết thêm.

Công cụ hành nghề “thợ rừng” được anh Trần Văn Linh mang theo để đặt bẫy ba khía khá đơn giản và chẳng cần mồi. Chỉ cần rập chuột và nhu yếu phẩm như cơm, thức ăn và nước uống là có thể vào rừng cả ngày. Và mồi để dẫn dụ ba khía sập bẫy đó chỉ cần mắc lá cây đước hoặc mắm vào rập rồi tìm cửa hang mà đặt là có thể bắt được ba khía. “Hang ba khía có khắp nơi dưới tán rừng, mình chỉ tìm cửa hang đặt rập. Khi ba khía rời hang, chúng nhìn thấy lá cây treo trong rập và bò vào là dính. Thông thường, sau khi đặt bẫy xong mình chỉ cần nghỉ ngơi tầm khoảng 30 phút là có thể đi thăm bẫy. Tôi có khoảng một trăm rập, hôm nào vô mánh thì bắt được từ 5 – 7 kg, thất thì cũng 3 – 4 kg. Nghề này tuy thu nhập không cao nhưng cũng đủ trang trải cuộc sống gia đình”, ông Linh chia sẽ kinh nghiệm trong nghề.

Hiện nay, ba khía được các vựa thu mua với giá khá cao khoảng từ 70.000 đồng/kg. Với mức giá này, trung bình mỗi ngày, những người thợ rừng như ông Linh bỏ túi từ hơn 200.000 đồng/người. Đây là khoản thu nhập đáng mơ ước đối với nhiều người dân ở vùng quê hiện nay. Ba khía được chế biến thành nhiều món ăn như luộc, rang me và đặc biệt nhất phải kể đến là món ba khía muối – món ăn đặc sản trứ danh của vùng đất Rạch Gốc ở huyện Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau.

Len lỏi trong rừng sâu hơn nữa ngày, lúc này cả tôi và “thợ rừng” anh Trần Văn Linh cũng đã thấm mệt. Sau khi chiếc rập cuối cùng được tìm thấy, một con ba khía với 2 chiếc càng đỏ tươi đã nằm gọn bên trong chiếc rập. Đó cũng là lúc chúng tôi kết thúc hành trình một ngày rong ruổi trong rừng để đặt bẫy ba khía. Thành quả đạt được hơn 4kg ba khía và chúng tối kết thúc hành trình cùng anh Linh rời khỏi cánh rừng đước bạt ngàn mặc cho cơn mưa chiều tuông xuống.

Ba khía sinh sống nhiều ở vùng bãi bồi, vuông tôm ven rừng ngập mặn ở Cà Mau. Trong đó, tập trung nhiều ở các huyện như Năm Căn, Ngọc Hiển, Đầm Dơi,… Đây là sản vật rừng được thiên nhiên ban tặng và ngày nay, sản vật này là “món ăn nhà giàu”, là đặc sản ở vùng đất mũi Cà Mau được dùng làm quà biếu tặng trong các dịp lễ tết hoặc tặng khách phương xa. Hiện ba khía muối là sản phẩm OCOP của tỉnh Cà Mau được nhiều du khách sành ăn trong và ngoài nước biết đến.

Một lãnh đạo xã Tân Ân, huyện Ngọc Hiển cho hay: “Địa phương có rất nhiều người sống bằng nghề bắt ba khía. Có thể con ba khía ngày xưa không có giá trị nhưng giờ đây đã trở thành đặc sản, là món ăn của những người giàu nên rất được ưa chuộng. Nhiều người từ nơi khác đến địa phương thuê mướn vuông chủ yếu để bắt ba khía. Có thể nói, ba khía là sản vật được thiên nhiên ban tặng cho vùng bãi bồi rừng ngập mặn. Đã qua, địa phương đã kêu gọi bà con nhân dân có kế hoạch bảo tồn, tái sinh để phát huy giá trị kinh tế của con ba khía như không bắt những con nhỏ chưa đủa kích cỡ hoặc ba khía trứng sắp sinh sản. Có như vậy thì nguồn lợi ba khía mới tồn tại được”.

Quang Lợi